PHÒNG MẮC BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TUÝP 2

PHÒNG MẮC BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TUÝP 2

Bệnh đái tháo đường tuýp 2 là bệnh lý phổ biến trên thế giới và tại Việt Nam. Bệnh đái tháo đường là bệnh mang tính xã hội vì tốc độ phát triển nhanh chóng, mức độ nguy hại đến sức khỏe người bệnh, ảnh hưởng tới cộng đồng. Hiện biến chứng tim mạch của đái tháo đường được quan tâm nhiều, đối với các tổn thương gan ít được chú ý. Các tổn thương gan ở người bệnh đái tháo đường thường tiến triển chậm, nhưng khi người bệnh đã có biểu hiện tổn thương trên hình ảnh và chức năng thì thường sẽ có tiên lượng bệnh không tốt, ảnh hưởng đến việc lựa chọn thuốc giúp cho kiểm soát glucose máu của người bệnh.

Từ tháng 11/2018 - 6/2019, nhóm tác giả nghiên cứu Nguyễn Hồng Phong cùng cộng sự sư đoàn 371 và Học viện Quân y đã thực hiện nghiên cứu báo cáo đề tài “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng ở bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2 có gan nhiễm mỡ tại Bệnh viện Quân y 103”. Nghiên cứu được thực hiện có 362 bệnh nhân tuổi từ 34 tuổi trở lên, chia làm 2 nhóm: 241 bệnh nhân có gan nhiễm mỡ và 121 bệnh nhân không có gan nhiễm mỡ. Tiêu chuẩn chẩn đoán gan nhiễm mỡ qua siêu âm theo Hagen-Ansert; tiêu chuẩn chẩn đoán đái tháo đường dựa theo chẩn đoán của Tổ chức y tế thế giới năm 1985 có vận dụng phù hợp với điều kiện Việt Nam. Tiêu chuẩn đánh giá mục tiêu kiểm soát glucose máu theo hướng dẫn chẩn đoán và điều trị đái tháo đường tuýp 2 của Bộ Y tế năm 2007; với chỉ số glucose máu lúc đói từ 4,4-7,2 mmol/l là đạt mục tiêu, lớn hơn 7,2mmol/l là không đạt mục tiêu. Hoặc xét nghiệm máu HbA1C nếu nhỏ hơn 7,5% là đạt mục tiêu kiểm soát glucose máu.

Tác giả nghiên cứu báo cáo, kết quả độ tuổi của bệnh nhân là yếu tố nguy cơ của đái tháo đường; tuổi trung bình của nhóm đối tượng có gan nhiễm mỡ là 64,3 tuổi; tỷ lệ gan nhiễm mỡ độ 1 chiếm cao 51,04%; độ 2 chiếm 34,4% và độ 3 là 14,5%. Các chỉ số gián tiếp đánh giá chức năng gan, gan nhiễm mỡ ở những bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2 có gan nhiễm mỡ tương ứng cao hơn so với nhóm bệnh nhân không có gan nhiễm mỡ. Các chỉ số như HbA1C; GOT; GPT; TG; Cholesterol; LDL-C và HDL-C nhóm bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2 có gan nhiễm mỡ đều có sự khác biệt đối với nhóm bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2 không có gan nhiễm mỡ. Những bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2 không có gan nhiễm mỡ kiểm soát chỉ số HbA1C và glucose máu lúc đói tốt hơn so với nhóm bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2 có gan nhiễm mỡ.

Theo Liên đoàn đái tháo đường thế giới, năm 2017 Việt Nam có tới 3,53 triệu người đang chung sống với bệnh đái tháo đường. Ở bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2, do tăng glucose máu mạn tính trong thời gian dài gây những rối loạn chuyển hóa carbohydrate, protide, lipide gây ra tổn thương ở nhiều cơ quan khác nhau ở người bệnh.

Trong cơ thể, Insulin là những cầu nối đưa nguồn thức ăn nhất là glucose vào bên trong tế bào, giúp tế bào sản sinh ra năng lượng. Khi có sự đề kháng Insulin, cơ thể không sử dụng Insulin đúng cách, không thực hiện được chức năng của Insulin, đường không được đưa đầy đủ vào tế bào, tế bào bị đói và đồng nghĩa với lượng glucose trong máu sẽ tăng cao. Các biến chứng của bệnh đái tháo đường tuýp 2 gồm các bệnh lý động mạch vành, dẫn đến nhồi máu cơ tim, đột qụy. Các bệnh nhân huyết áp cao, cholesterol cao, glucose máu cao là những yếu tố góp phần làm tăng nguy cơ biến chứng tim mạch. Bệnh đái tháo đường gây tổn thương mạch máu nhỏ ở thận, lâu dài gây suy thận. Khi đường máu cao, huyết áp cao sẽ dẫn đến những vấn đề về tiêu hóa, rối loạn cường dương và nhiều chức năng khác như ảnh hưởng đến chân, bệnh lý thần kinh ngoại biên làm mất cảm giác gây ra những chấn thương, dẫn đến nhiễm trùng nặng có thể phải cắt cụt chi. Tần suất cắt cụt chi ở người bệnh đái tháo đường cao gấp 25 lần so với người không mắc bệnh đái tháo đường. Những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2 là trong gia đình có người mắc bệnh đái tháo đường, người bệnh có tiền sử mắc bệnh đái tháo đường thai kỳ; các yếu tố như tuổi cao; dân tộc; chế độ ăn uống, sinh hoạt không lành mạnh, ít hoạt động thể chất, thừa cân béo phì, đều ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường. Ngoài ra ở những bênh nhân mắc bệnh tăng huyết áp, rối loạn lipit máu, rối loạn dung nạp glucose máu đều có nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2. Để phòng bệnh đái tháo đường mỗi người cần có chế độ ăn giàu chất xơ, rau, trái cây tươi, hạn chế rượu bia; không ăn nhiều thịt đỏ, thịt chế biến sẵn, không ăn quá nhiều bánh mì trắng, gạo và chọn chất béo không no như dầu ôliu, dầu bắp, dầu hướng dương thay vì chất béo động vật, dầu dừa, dầu cọ./.

Tường Huân