THÁCH THỨC TRONG TRIỂN KHAI THANH TOÁN ARV NGUỒN QUỸ BẢO HIẺM Y TẾ

THÁCH THỨC TRONG TRIỂN KHAI THANH TOÁN ARV NGUỒN QUỸ BẢO HIẺM Y TẾ

Ngày 4/12/2019, Cục phòng chống HIV/AIDS – Bộ Y tế tổ chức Hội nghị 20 năm điều trị HIV/AIDS tại TP Hà Nội.

Viện Chiến lược và chính sách y tế - Bộ Y tế đã có bài trình bày “Đánh giá việc triển khai thanh toán thuốc ARV nguồn Quỹ Bảo hiểm y tế; một số kết quả chính”.

Thời gian thực hiện việc đánh giá từ tháng 6 đến tháng 9/2019 tại 4 tỉnh là Điện Biên, Trà Vinh, TP Hồ Chí Minh và TP Hà Nội. Nhóm nghiên cứu đã đánh giá nhanh việc thực hiện các chính sách thông qua các phân tích số liệu định lượng và định tính; các chỉ số đánh giá chính bao gồm: Sự phối hợp giữa các bên liên quan; việc thực hiện và cập nhật chính sách; việc thanh toán thuốc ARV nguồn Quỹ bảo hiểm y tế và phần đồng chi trả ARV; mức độ sẵn sàng thực hiện của các bên.

Các tác giả thực hiện nghiên cứu đã chia sẻ hạn chế khi thực hiện đánh giá là thời gian bắt đầu triển khai cấp thuốc ARV qua bảo hiểm y tế đến thời điểm đánh giá mới có 3 tháng; nhóm nghiên cứu không thực hiện phỏng vấn bệnh nhân; có sự hạn chế về tính thống nhất và sẵn có của số liệu ở các bên liên quan tại thời điểm đánh giá.

Nhóm tác giả nghiên cứu báo cáo, so với mục tiêu đặt ra của Bộ Y tế, là có 48.000 bệnh nhân nhận thuốc ARV trong năm 2019, kết quả đã đạt được 96,5% so với mục tiêu đề ra; Cụ thể tháng 3/2019 có 11.918 bệnh nhân nhận thuốc ARV, tháng 4/2019 có 23.239 bệnh nhân nhận thuốc ARV, tháng 5/2019 có 32.435 bệnh nhân nhận thuốc ARV, tháng 6/2019 có 38.000 bệnh nhân nhận thuốc ARV, tháng 7/2019 có 42.296 bệnh nhân nhận thuốc ARV, tháng 8/2019 có 44.536 bệnh nhân nhận thuốc ARV và tháng 9/2019 có 46.322 bệnh nhân nhận thuốc ARV. Kết quả cho thấy thuốc ARV nguồn bảo hiểm y tế có thể tiếp cận được tại tất cả các tuyến y tế cơ sở như Bệnh viện tuyến huyện, Trung tâm y tế huyện, Bệnh viện tuyến tỉnh, tại các Trung tâm Kiểm soát bệnh tật, tại Bệnh viện tuyến trung ương và những Phòng khám tư nhân.

Đối với Quỹ bảo hiểm y tế, nghiên cứu cho kết quả Quỹ bảo hiểm y tế có sự tăng chi cho các dịch vụ khám chữa bệnhHIV/AIDS và thuốc ARV; cụ thể tháng 1/2019 là 6.642 triệu đồng, tháng 2/2019 là 10.612 triệu đồng,tháng 2/2019 là 10.612 triệu đồng, tháng 3/2019 là 19.483 triệu đồng, tháng 4/2019 là 30.291 triệu đồng, tháng 5/2019 là 43.015 triệu đồng, tháng 6/2019 là 55.767 triệu đồng, tháng 8/2019 là 86.628 triệu đồng và tháng 9/2019 là 101.856 triệu đồng; lần lượt với các tháng số tiền bảo hiểm y tế thanh toán cho các dịch vụ HIV bắt đầu có chi từ tháng 3/2019 với tỷ lệ 8,8%, sau đó qua các tháng tăng lần lượt 17,1% (tháng 4), 23,7% (tháng 5), 27,8% (tháng 6), 30,8% (tháng 7), 32,7% (tháng 8) và 33,9% ( tháng 9).

Nhóm nghiên cứu cho biết, sự thách thức, khó khăn của việc triển khai thanh toán thuốc ARV nguồn Quỹ bảo hiểm y tế đó là cơ chế chia sẻ thông tin, dữ liệu giữa Cục phòngchống HIV/AIDS; Trung tâm mua sắm thuốc quốc gia; Trung tâm giám định bảo hiểm y tế và nhà cung ứng thuốc ARV chưa rõ ràng về thông tin số lượng, tiến độ, công ty trúng thầu cấp thuốc cho các cơ sở; thông tin về chi phí và số tiền cùng chi trả; chưa quy định quy trình và trách nhiệm rõ ràng giữa các đơn vị trong điều tiết thuốc ARV nguồn bảo hiểm y tế; việc phối hợp giữa các bên trong giải quyết vướng mắc, vấn đề phát sinh còn chậm trễ; còn đang tồn tại các phần mềm khác nhau chưa kết nối thông tin đồng bộ cho việc quản lý điều trị bệnh nhân HIV tại cơ sở y tế.

Một vấn đề khác là theo báo cáo đến ngày 30/6/2019, số tồn kho thuốc ARV theo kế hoạch dự trù, số thuốc thực nhận và cấp đến bệnh nhân theo phác đồ TLE (Trioday) là chỉ 49%; đối với thuốc LNZ tỷ lệ này là 85,5%.

Về những vướng mắc trong thanh toán kinh phí hỗ trợ đồng chi trả thuốc ARV, đó là chưa cập nhật phần mềm khám chữa bệnh bảo hiểm y tế tại cơ sở y tế ( mẫu báo cáo tổng hợp chi phí khám chữa bệnh bảo hiểm y tế theo Thông tư số 102/2018/TT-BTC ) nên không tách được kinh phí đồng chi trả thuốc ARV được hỗ trợ); chưa thanh toán được phần đồng chi trả thuốc ARV cho bảo hiểm xã hội; không nắm rõ quy định về hỗ trợ đồng chi trả ARV; chưa có số liệu thẩm định quyết toán của bảo hiểm xã hội; vướng mắc về thủ tục tài chính khi thanh toán. Đối với phía cơ sở y tế tránh chi phí đồng chi trả (kê đơn không quá 30 ngày); chưa chắc chắn về nguồn kinh phí hỗ trợ; tránh phải làm báo cáo và cán bộ y tế cũng chưa nắm rõ quy trình thanh toán đồng chi trả. Đối với bệnh nhân, lo ngại vướng mắc thủ tục tham gia bảo hiểm y tế, giấy tờ tùy thân, hiểu biết hạn chế thủ tục đăng ký khám chữa bệnh ban đầu và chuyển tuyến; việc tuân thủ các quy định về khám chữa bệnh ngoại trú bảo hiểm y tế còn hạn chế, có tình trạng bệnh nhân khi nhận thuốc bảo hiểm y tế; người bệnh cũng lo ngại bị tiết lộ danh tính.

Các tác giả nghiên cứu nêu khuyến nghị cần sửa đổi Thông tư số 28/2017 và Thông tư số 08/2018 về quản lý thuốc ARV mua sắm tập trung; tăng cường tập huấn, hướng dẫn các quy định đồng thời về lâu dài cần xây dựng bộ công cụ quản lý một cách đồng bộ ở tất cả các nội dung liên quan./.

Hữu Lai