PHÒNG BỆNH COVID-19 CHO CÁN BỘ Y TẾ

PHÒNG BỆNH COVID-19 CHO CÁN BỘ Y TẾ

Ca bệnh Covid-19 đầu tiên phát hiện tại Việt Nam là ngày 23/1/2020. Tính đến ngày 18/8/2020, Việt Nam ghi nhận 983 ca mắc bệnh, điều trị khỏi bệnh 478 trường hợp; số trường hợp tử vong là 24; hiện đang điều trị là 481.

Tính từ ngày 15/4/2020, sau 99 ngày Việt Nam không có ca mắc Covid-19 trong cộng đồng, từ ngày 25/7/2020 bệnh bùng phát các ca mắc mới trong cộng đồng xuất phát từ TP Đà Nẵng.

Theo GS.Nguyễn Văn Kính - nguyên Giám đốc bệnh viện Nhiệt đới Trung ương, Chủ tịch Hội đồng điều trị Covid-19- Bộ Y tế, tỷ lệ mắc ở nam khoảng 52%, độ tuổi mắc bệnh chiếm tỷ lệ cao nhất là 20-29 tuổi sau đó là nhóm 30-39 tuổi, nhóm 40-49 tuổi, nhóm 50-59 tuổi, nhóm 10-19 tuổi, nhóm 60-69 tuổi.

Về bệnh cảnh lâm sàng Covid-19 tại Việt Nam, 63,5% bệnh nhân không có triệu chứng, có 36,5% bệnh nhân có triệu chứng lâm sàng như sốt, ho, rát họng, mệt, đau mỏi người, khó thở/tức ngực, sổ mũi. Tỷ lệ người bệnh có bệnh nền là khoảng gần 7%.

Các ổ dịch tại Việt Nam gồm các ca bệnh nhập cảnh đầu tiên là 2 bệnh nhân Trung Quốc, 01 bệnh nhân người Mỹ; xã Sơn Lôi, tỉnh Vĩnh Phúc (nguồn từ TP Vũ Hán); chuyến bay VN 0054 từ London về Hà Nội ngày 27/2/2020 (ca 17 và 9 hành khách khác); ổ dịch từ ca bệnh 34 tỉnh Bình Thuận; ổ dịch lớn tại Bệnh viện Bạch Mai; ổ dịch tại quán Bar Buddha - TP Hồ Chí Minh; ổ dịch tại Hạ Lôi - Mê Linh, Hà Nội; ổ dịch tại TP Đà Nẵng (từ 25/7/2020).

Bệnh Covid-19 là bệnh mới, nguy cơ lây lan mạnh, nguy cơ tử vong cao. Bệnh lây qua đường hô hấp, aetosol và tiếp xúc gần từ người sang người. Ngày 31/1/2020 Tổ chức Y tế thế giới công bố tình trạng y tế khẩn cấp toàn cầu; ngày 11/3/2020 công bố là đại dịch toàn cầu Việt Nam, ngày 1/4/2020 Thủ tướng Chính phủ công bố dịch Covid-19 bệnh truyền nhiễm nhóm A trên phạm vi cả nước.

Virus SARS-CoV2 vừa lan truyền vừa tiếp tục biến đổi gen tạo nhiều genotype mới. Việt Nam đã phát hiện 6 chủng khác với virus ban đầu. Chủng virus phổ biến hiện nay là D614G. Virus tồn tại trong cơ thể khoảng 4 tuần kể từ khi xâm nhập. Ngoài môi trường, virus dễ chết bởi ánh sáng, tia cực tím và nhiệt độ cao.

Khi xâm nhập vào đường hô hấp, các protein S (gai nhú) của virus SARS-CoV2 gắn với thụ thể ACE-2 trên bề mặt tế bào biểu mô phế quản của người, giúp virus xâm nhập vào cơ thể vật chủ. Do thụ thể ACE-2 có ở nhiều tế bào như phế nang, thận, mật, gan, tương bào nên virus có thể gây tổn thương cho toàn cơ thể. Vai trò của cơn bão Cytokin và vấn đề suy giảm miễn dịch tức thời được các bác sĩ điều trị rất lưu ý trong lâm sàng.

Theo thống kê toàn cầu, có khoảng 10% tổng số ca mắc Covid-19 là nhân viên y tế. Các thủ thuật có nguy cơ lây nhiễm là đặt nội khí quản, dùng thuốc và soi phế quản, khí dung thuốc và làm ẩm; hút dịch ở đường thở; chăm sóc người bệnh; vật lý trị liệu lồng ngực mở khí quản; hút dịch mũi hầu; thông khí áp lực dương qua mask mặt (BiPAP,CPAP); thủ thuật trong nha khoa; thông khí tần số cao dao động; những thủ thuật cấp cứu; phân tích bệnh phẩm sau tử vong…

Về thể bệnh trên lâm sàng; tỷ lệ thể không có triệu chứng chiếm đến 60%; thể nhẹ người bệnh có sốt nhẹ, rát họng, ho ít, trên X-quang có hình ảnh viêm phổi kẽ. Bệnh nhân có thể điển hình là sốt, ho, hắt hơi, chảy mũi, đau họng, khó thở nhanh, X-quang có hình ảnh viêm phổi.

Đối với nguy cơ lây nhiễm trong cơ sở y tế bao gồm từ bệnh nhân sang cán bộ y tế, từ cán bộ y tế sang bệnh nhân, từ cán bộ y tế/người phục vụ cách ly bị nhiễm sang những người tiếp xúc với cán bộ/nhân viên bị nhiễm (đồng nghiệp, gia đình, khách đến thăm, thân nhân người bệnh); lây chéo giữa các bệnh nhân trong khu cách ly/bệnh viện.

Dự phòng tại cơ sở y tế cần chú ý, tổ chức khu vực cách ly trong khám bệnh và điều trị; có biển báo và rào chắn bằng dây màu vàng. Khi dịch lan rộng, thực hiện cách ly điều trị theo phương châm 4 tại chỗ. Cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa cho người bệnh và khách đến thăm. Đối với phòng ngừa cho cán bộ y tế cần sử dụng PPE, vệ sinh tay; lập danh sách nhân viên làm việc ở khoa có bệnh nhân để theo dõi thường xuyên về lâm sàng và cách ly khi cần thiết. Tổ chức thực hiện chống nhiễm khuẩn bệnh viện; thực hiện nghiêm ngặt về xử lý chất thải và môi trường y tế.

Ngày 27/7/2020, Ban Chỉ đạo quốc gia có Công điện số 1158/CĐ-BCĐQG về việc khẩn trương đẩy mạnh các biện pháp và kiểm soát lây nhiễm Covid-19 trong cơ sở khám bệnh, chữa bệnh./.

Nghi Anh