CHÚ Ý TÁC DỤNG PHỤ KHI ĐIỀU TRỊ LOẠN THẦN Ở NGƯỜI CAO TUỔI

CHÚ Ý TÁC DỤNG PHỤ KHI ĐIỀU TRỊ LOẠN THẦN Ở NGƯỜI CAO TUỔI

Theo các chuyên gia tâm thần, những bệnh nhân già có loạn thần thường đáp ứng tốt với các thuốc chống loạn thần với liều chỉ bằng 1/3 đến 1/5 so với liều của bệnh nhân trẻ tuổi.

Các loại thuốc loạn thần phong bế serotonin tại thụ thể 5HTT và dopamin tại thụ thể D2 như Clozapine, Risperidone, Olanzapine và Sertindole có thể sử dụng ở người già; những thuốc này ít có tác dụng phụ hơn so với loại Haloperidone. Các bác sĩ lưu ý khi người già sử dụng thuốc hướng thần cần phải chú ý đến tác dụng phụ và các tương tác thuốc có thể xảy ra.

Các nghiên cứu cũng cho thấy ở người bị chấn thương đầu nhiều lần trong thể thao, tập luyện quân sự; chấn thương sọ não có liên quan gia tăng đáng kể nguy cơ trầm cảm và khả năng nhận thức kém khi về già. Một số kết quả nghiên cứu cho thấy, đối với người trung niên, rối loạn giấc ngủ có thể đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của não bộ. Một nghiên cứu với 502.538 người tham gia có độ tuổi trung bình là 57 tuổi, trong thời gian 12 năm, người tham gia nghiên cứu tự khai báo các đặc điểm về giấc ngủ đêm, giấc ngủ ban ngày, các chẩn đoán ngưng thở khi ngủ, ngáy và giấc ngủ ban ngày.

So sánh những người ngủ từ 6-9 giờ mỗi đêm với những người ngủ hơn 9 giờ, người ngủ hơn 9 giờ có nguy cơ mắc bệnh Alzhermer cao hơn. Nguy cơ tương tự đối với những người có ngưng thở trong giấc ngủ và người buồn ngủ ban ngày. Ngáy là triệu chứng phổ biến trong ngưng thở giấc ngủ không liên quan đến nguy cơ bệnh Alzhermer. Một người khi ngủ không đủ thời gian theo từng giai đoạn tuổi sẽ có thể suy giảm tế bào T làm sức khỏe yếu đi, khi càng mất ngủ nồng độ C-reactive protein càng cao, dễ bị nhiễm trùng, dễ mắc bệnh tim ở người cao tuổi. Mất ngủ nguyên phát là yếu tố tiên đoán xuất hiện tình trạng sa sút tâm thần trong đó có bệnh Alzhermer. Có nhiều nghiên cứu nhận xét đái tháo đường và u gan là những bệnh làm nặng thêm tình trạng mất ngủ. Mất ngủ là triệu chứng đầu tiên của nhiều rối loạn tâm thần, từ stress, rối loạn lo âu đến trầm cảm và các bệnh loạn thần thường gặp.

Các bác sĩ tâm thần cho rằng hiện nay cuộc sống cân bằng ở một người khó khăn hơn. Con người càng có được sự gắn kết xã hội tốt sẽ giúp cân bằng cuộc sống tốt hơn. Khi có biểu hiện mất ngủ các kiểu loại ở giai đoạn tuổi khác nhau có thể đã có những mầm bệnh tương ứng, cần được chăm sóc chuyên khoa hợp lý.

Chúng ta biết rằng, loạn thần được xếp vào nhóm bệnh lý rối loạn thần kinh nghiêm trọng, là tình trạng người bệnh không thể tự kiểm soát suy nghĩ của mình, không tự phán đoán hay suy nghĩ được việc mà bản thân đã và sẽ làm, người bệnh cũng sẽ không thể tự suy xét và điều khiển cảm xúc của bản thân như những người bình thường được.

Loạn thần được phân thành nhiều loại, cụ thể như tâm thần phân liệt, rối loạn phân biệt cảm xúc, rối loạn dạng phân biệt, rối loạn loạn thần ngắn, rối loạn hoang tưởng, rối loạn loạn thần chia sẻ, rối loạn loạn thần do sử dụng chất kích thích, rối loạn loạn thần thứ phát sau các bệnh khác như khối u não. Hoang tưởng paraphrenia là dạng bệnh loạn thần ở người già.

Người bệnh loạn thần đặc biệt ở người già luôn có niềm tin vào một điều gì đó dù nó trái ngược với thực tế. Người bệnh có thể nghe thấy, nhìn thấy, ngửi thấy những điều vốn không có, không có thật. Bệnh loạn thần ở người già gồm suy nghĩ không rõ ràng, lời nói thiếu mạch lạc, lộn xộn, hành động bất thường, có những hành vi nguy hiểm cho bản thân và người xung quanh; không thể vệ sinh cá nhân; không có hứng thú với mọi hoạt động; xuất hiện thái độ dửng dưng, không cảm xúc; tâm trạng thay đổi đột ngột, trầm cảm hoặc hưng phấn.

Loạn thần là căn bệnh không thể phòng ngừa tuy nhiên nếu được phát hiện càng sớm thì hiệu quả điều trị sẽ càng cao. Bệnh không gây ra nhiều biến chứng tuy nhiên bệnh nếu không điều trị đúng phác đồ thì khả năng giảm chất lượng sống của người bệnh, người bệnh không thể tự chăm sóc mình, dễ phát sinh thêm bệnh khác.

Các bác sĩ cho rằng, người già mất dần thứ quý trọng nhất là tương lai vì vậy để giúp bù trừ sự mất mát đó bằng những hoài niệm về quá khứ; đưa người bệnh tham gia liệu pháp tâm lý dựa trên cơ sở ở đây - và - hiện tại sẽ giúp người bệnh thích ứng dễ dàng hơn.

Olanzapin là thuốc an thần kinh, chống loạn thần không điển hình, thuốc thuộc thế hệ thứ 2. Thận trọng sử dụng ở người cao tuổi có rối loạn tâm thần liên quan đến sa sút trí tuệ; nguyên nhân suy tim, đột tử. Thận trọng ở người có phì đại lành tính tuyến tiền liệt; glocôm góc hẹp; tiền sử bị liệt ruột. Thận trọng ở người đang được điều trị thuốc tăng huyết áp do có nguy cơ hạ huyết áp tư thế kèm theo nhịp chậm, ngất, ngừng nút xoang. Thận trọng ở người bệnh đái tháo đường, người bị suy giảm chức năng gan, người có tiền sử động kinh, chấn thương vùng đầu. Thuốc có tác dụng không mong muốn là ngủ gà, mất ngủ, chóng mặt, rối loạn phát âm, sốt, ác mộng. Về tiêu hóa thì táo bón, khô miệng, nôn. Yếu cơ, run, ngã, giảm thị lực mắt./.

Hoa Đăng