Dùng PrEP không phải vì bạn “hư hỏng” – mà vì bạn hiểu rõ rủi ro

Dùng PrEP không phải vì bạn “hư hỏng” – mà vì bạn hiểu rõ rủi ro

Trong khi điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) ngày càng được công nhận là một phương pháp hiệu quả trong phòng chống HIV. Hiện nay, vẫn còn không ít người cho rằng: “Ai dùng PrEP chắc là sống buông thả”, hay “Phải ‘hư’ thế nào mới cần uống thuốc mỗi ngày như thế”. Những nhận định ấy vô tình là rào cản người khác tiếp cận các biện pháp bảo vệ sức khỏe vốn rất cần thiết và hoàn toàn có cơ sở khoa học.

Sự thật là người sử dụng PrEP không phải vì họ sống buông thả, mà vì họ hiểu rõ nguy cơ. Họ không muốn đánh cược sức khỏe của mình chỉ vì một phút chủ quan. Họ không sợ yêu, không né tránh tình dục – nhưng họ muốn yêu an toàn, sống lành mạnh và tự chủ. Giống như việc đội nón bảo hiểm khi ra đường, việc dùng PrEP đơn giản là một cách bảo vệ chính đáng cho bản thân – đặc biệt là với những người đang sống trong môi trường có nguy cơ cao như: có bạn tình nhiễm HIV, quan hệ tình dục không dùng bao cao su khi quan hệ đồng giới nam, người chuyển giới nữ, hoặc sử dụng ma túy qua đường tiêm chích.

Không ít trường hợp nhiễm HIV xuất phát từ những hoàn cảnh rất đời thường: một lần quan hệ không an toàn, một người bạn tình không khai thật tình trạng sức khỏe, hoặc đơn giản là không biết mình đang có nguy cơ. Chính vì vậy, dùng PrEP không phải là để “thả ga” làm điều gì xấu – mà là để không bị tổn thương vì thiếu thông tin hay quá tin người.

Cũng cần nói rõ rằng: PrEP không phải là lá bùa “muốn làm gì thì làm”. Nó không ngăn ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác như lậu, giang mai, viêm gan B, hay tránh thai ngoài ý muốn. Nhiều người sử dụng PrEP vẫn chọn kết hợp với bao cao su để được bảo vệ toàn diện hơn. Họ không “liều lĩnh” hơn người khác – mà thực ra, họ chủ động, có kế hoạch và biết cách chăm sóc sức khỏe của mình một cách thông minh.

Điều chúng ta cần làm là thay đổi cách nhìn. Người dùng PrEP không phải là người xấu. Họ là những người hiểu biết, dám đối diện với thực tế và lựa chọn phương pháp phòng ngừa có hiệu quả đã được khoa học chứng minh. Không ai chê trách người đội mũ bảo hiểm, đeo khẩu trang hay bôi kem chống nắng. Vậy tại sao chúng ta lại phải nghi ngờ hay dè bỉu người đang chọn một biện pháp bảo vệ chính đáng cho sức khỏe tình dục?

Dùng PrEP không nói lên bạn là ai – mà nói lên bạn biết mình đang làm gì. Trong thế giới hiện đại, tình dục an toàn là một phần của chăm sóc sức khỏe toàn diện. Và PrEP là một phần hữu ích trong chiến lược đó. Hãy để hiểu biết dẫn lối hành động, thay vì để định kiến làm tổn thương những người đang sống có trách nhiệm với bản thân và cộng đồng.

BS. Nguyễn Quốc Huy

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Khánh Hòa