SỬ DỤNG MUỐI I-ỐT TRONG CHẾ BIẾN THỨC ĂN

SỬ DỤNG MUỐI I-ỐT TRONG CHẾ BIẾN THỨC ĂN

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mức thu nhập I-ốt lý tưởng nhất đối với con người là nồng độ I-ốt niệu đạt 100-199mg/L, tương ứng với lượng I-ốt ăn vào hàng ngày là 150-299mg. Nếu cơ thể tiếp nhận ít hơn số này sẽ gây ra các rối loạn do thiếu I-ốt.

Trong thời gian qua, Việt Nam đã triển khai chương trình phòng chống các rối loạn do thiếu I-ốt, cung cấp I-ốt vào toàn bộ muối ăn cho người dân; kết quả chương trình đã giúp giảm tỷ lệ bệnh bướu cổ của trẻ em. Tuy nhiên, gần đây việc thúc đẩy và hỗ trợ pháp lý cho muối tăng cường I-ốt và các hoạt động liên quan đang dừng lại.

Theo các chuyên gia nội tiết, thiếu I-ốt không chỉ gây ra bướu cổ đơn thuần mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển và tăng trưởng của con người; từ bào thai, sơ sinh, trẻ nhỏ và người lớn. Thiếu I-ốt có thể gây tác hại cho mọi lứa tuổi, lứa tuổi bị ảnh hưởng nhất là thời kỳ bào thai và trẻ nhỏ. Ở thời kỳ bào thai, sự phát triển của thai nhi phụ thuộc hocmon giáp trạng của người mẹ truyền sang cho con. Hocmon này quan trọng cho sự phát triển của não và hệ thần kinh. Vì vậy, phụ nữ mang thai nếu thiếu I-ốt, sự phát triển bào thai sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, nhất là bộ não. Thiếu I-ốt trong thời kỳ mang thai có thể gây sảy thai tự nhiên, thai chết lưu, đẻ non. Khi mẹ thiếu I-ốt nặng, trẻ sinh ra có thể đần độn vì tổn thương não vĩnh viễn. Trẻ sơ sinh có thể bị khuyết tật bẩm sinh như liệt tay hoặc chân, nói ngọng, điếc, lác mắt.

Ở giai đoạn cơ thể trẻ phát triển, nếu thiếu I-ốt sẽ gây bệnh bướu cổ, bệnh đần độn, chậm phát triển trí tuệ, hạn chế sự phát triển chiều cao, cân nặng, suy dinh dưỡng. Ngoài ra, thiếu I-ốt sẽ làm giảm hoạt động tuyến giáp gây những biểu hiện rụng lông, táo bón, vàng da, sợ lạnh, tăng Cholesterol. Người lớn nếu thiếu I-ốt sẽ gây ra bướu cổ với các biến chứng như mệt mỏi, không linh hoạt và giảm khả năng lao động. Các rối loạn do thiếu hụt I-ốt làm giảm chất lượng cuộc sống, gây ra những hạn chế về hoạt động trí tuệ, thể lực mà không lường trước được.

Ngày 15/3/2017, Nghị định 09/2016/NĐ-CP của Chính phủ có hiệu lực quy định về tăng cường vi chất dinh dưỡng vào thực phẩm, theo đó muối dùng để ăn trực tiếp, dùng trong chế biến thực phẩm phải tăng cường I-ốt. Sử dụng gia vị bổ sung I-ốt trong nấu ăn hàng ngày là biện pháp phòng ngừa thiếu I-ốt hiệu quả.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, thiếu I-ốt dù là thể nhẹ cũng lấy mất của trẻ 13,5 điểm IQ, làm giảm năng lực học tập và trí tuệ của trẻ em. Việt Nam là nước nằm trong khu vực thiếu I-ốt có tỷ lệ lên đến 95,7%. Các kết quả điều tra của Viện Dinh Dưỡng cho thấy có 47% học sinh hoàn toàn không hiểu biết gì về lợi ích của I-ốt. Một số gia đình không có thói quen sử dụng muối I-ốt trong bữa ăn hàng ngày; phần lớn các bậc cha mẹ không quan tâm đến việc sử dụng muối I-ốt; trong khi đó việc dùng muối I-ốt cho những thức ăn chế biến sẵn trên đường phố, thức ăn công nghiệp đồ hộp, đồ nguội lại chưa được quan tâm.

Bệnh bướu cổ do thiếu I-ốt được gọi là bướu giáp đơn thuần, bướu giáp lành tính, bướu giáp không nhiễm độc hoặc bướu giáp địa phương. Bướu giáp đơn thuần thường khó phát hiện vì không có triệu chứng rõ ràng, ngoài biểu hiện cổ to ra, một số bệnh nhân có cảm giác nghèn nghẹn ở cổ. Người bình thường được phát hiện do người khác hoặc khi đi khám sức khỏe. Một số bệnh nhân có biểu hiện nhược giáp với triệu chứng mệt mỏi, đau cơ, táo bón, nói khàn, chán ăn, giảm trí nhớ, vùng cổ có một cục hoặc nhiều cục bất thường di động theo nhịp nuốt; cảm giác nghẹn, tức ở cổ nhất là khi nuốt.

Theo các chuyên gia, lượng I-ốt cần đảm bảo cho con người, người lớn cần khoảng 150mcg/ngày; trẻ em khoảng 100 mcg/ngày (tùy độ tuổi); phụ nữ có thai khoảng 200mcg/ngày. Mỗi gia đình cần sử dụng muối I-ốt làm gia vị trong chế biến món ăn hàng ngày; các thực phẩm giàu I-ốt là hải sản tôm, cua, cá, ghẹ, rong biển, tảo biển; các loại rau xanh đậm: rau dền, rau đay, mồng tơi; các loại trái cây tươi, thịt và sữa.

Các chuyên gia lưu ý, khi mua cần xem bao bì có ghi là muối I-ốt; có hàm lượng muối I-ốt cụ thể; bao bì nguyên vẹn, muối phải khô, sạch, không lẫn tạp chất bẩn; có nhãn mác nơi sản xuất, địa chỉ, ngày tháng sản xuất, hạn sử dụng; có đăng ký chất lượng rõ ràng. Khi mua về cần bảo quản trong lọ có nắp đậy kín hoặc túi nilon buộc kín; để lọ đựng muối I-ốt xa bếp, tránh ánh sáng, tránh nguồn nhiệt, dùng hết lọ rửa sạch, phơi khô rồi dùng tiếp đợt khác; khi nấu thức ăn, lúc nhấc ra khỏi bếp mới cho muối I-ốt vào nêm nếm để tránh bốc hơi.

Hồng Hoa