ĐIỀU TRỊ VIÊM GAN B CẦN ĐO TẢI LƯỢNG VIRÚT LIÊN TỤC

ĐIỀU TRỊ VIÊM GAN B CẦN ĐO TẢI LƯỢNG VIRÚT LIÊN TỤC

Viêm gan B là một căn bệnh truyền nhiễm gây ra bởi virút viêm gan B (HBV). Viêm gan B ảnh hưởng lớn đến hoạt động của gan, có thể gây nhiễm trùng gan thậm chí đe dọa đến tính mạng. Ở Việt Nam, số người nhiễm viêm gan B chiếm khoảng 20% dân số.

Viêm gan B có triệu chứng không rõ ràng, người bệnh khó nhận biết, thậm chí có rất nhiều người bị nhiễm viêm gan B mà không hề hay biết. Các triệu chứng cần lưu ý là cơ thể mệt mỏi, ăn uống không ngon miệng, đau nhức xương khớp, thường buồn nôn, ói mửa, nước tiểu màu vàng sẫm, đau bụng, phân xanh xám, sẫm màu; thường bị rối loạn tiêu hóa; vàng da, vàng mắt, có hiện tượng xuất huyết dưới da; đau hạ sườn phải, sưng bụng, chướng bụng. Viêm gan B nếu không phát hiện, điều trị sớm có thể phát triển thành suy gan, xơ gan cổ trướng rất nguy hiểm cho sức khỏe.

So với virút HIV, virút viêm gan B được cảnh báo nguy hiểm hơn; HIV không thể tồn tại lâu ngoài cơ thể, không lây truyền trong môi trường tự nhiên; còn virút viêm gan B có thể sống ở ngoài tự nhiên đến một tháng. Virút viêm gan B lây chủ yếu qua đường máu, quan hệ tình dục và lây truyền từ mẹ sang con. Khả năng lây nhiễm của virút viêm gan B cao gấp 100 lần so với virrút HIV.

Đối với phụ nữ mang thai bị viêm gan B, nếu mẹ mắc bệnh trong 3 tháng đầu của thai kỳ tỷ lệ lây truyền khoảng 1%; nếu nhiễm bệnh ở 3 tháng giữa của thai kỳ, tỷ lệ lây truyền ở thai nhi khoảng 10%; nếu mẹ nhiễm virút viêm gan B ở 3 tháng cuối của thai kỳ nguy cơ lây nhiễm tăng lên 70%; đặc biệt nếu không có biện pháp bảo vệ sau sinh nguy cơ lây nhiễm sang con lên đến 90%.

Các bác sĩ cho rằng, trước khi có ý định mang thai cả hai vợ chồng cần đi kiểm tra để xác định có bị nhiễm viêm gan B không; thai phụ cần thăm khám định kỳ trong suốt quá trình mang thai để đảm bảo có một thai kỳ khỏe mạnh.

Xét nghiệm PCR định lượng HBV-DNA được gọi là đo tải lượng virút viêm gan B có trong máu; áp dụng với đơn vị đo IU/ml hoặc copies/ml (trong đó một IU sẽ tương đương với 5-6 copies). Kết quả xét nghiệm giúp bác sĩ đánh giá mức độ virút đang nhân lên trong tế bào gan. Nồng độ virút cao khi đạt trên 10.000 IU/ml, đạt mức trung bình khoảng 2.000-10.000 IU/ml; định mức thấp khi dưới 2.000 IU/ml.

Theo dõi kiểm tra HBV-DNA định kỳ tháng, định kỳ năm là yếu tố quan trọng giúp quản lý tình trạng bệnh. Qua đó xác định thời điểm điều trị và theo dõi đáp ứng của cơ thể bệnh nhân. Xét nghiệm HBV-DNA bằng kỹ thuật PCR giúp đánh giá được hiệu quả điều trị virút viêm gan B và cân nhắc có nên điều trị viêm gan B bằng thuốc kháng virút không. Đối với những bệnh nhân mắc viêm gan B dùng thuốc kháng virút viêm gan B khoảng 1-3 tháng mà số lượng virút giảm 100 lần, có thể đánh giá là thuốc kháng virút hiệu quả.

Bệnh nhân viêm gan B có định lượng HBV-DNA cao, nếu bệnh cứ tiến triển như vậy trong thời gian dài, tỷ lệ biến chứng thành xơ gan và ung thư gan tương đối cao. Thường kết quả xét nghiệm HBV-DNA, từ 103-105 copies/ml máu thì virút đang ở giai đoạn sao chép chưa mạnh; từ 105-107 copies/ml máu thì virút đang ở giai đoạn sao chép tương đối mạnh; còn trường hợp vượt ngưỡng 107 copies/ml máu thì virút đang ở giai đoạn sao chép rất mạnh. Hàm lượng virút trong máu người bệnh càng cao, nguy cơ xơ gan, ung thư gan càng lớn, càng dễ lây nhiễm cho người khác.

Nếu đo tải lượng virút cao, chức năng gan bất thường, kết quả siêu âm thấy gan bị tổn thương, người bệnh có xuất hiện thêm một số triệu chứng như mệt mỏi, đau hạ sườn phải, buồn nôn.. nghĩa là bệnh nhân đang ở giai đoạn miễn dịch đào thải vì hệ miễn dịch chống lại và ức chế virút. Lúc này bệnh nhân cần được điều trị thuốc kháng vi rút kết hợp điều trị tái tạo và hỗ trợ lá gan ngay. Nếu không điều trị, càng kéo dài hệ miễn dịch phá hủy những tế bào nhiễm virút viêm gan B càng nhiều, từ đó làm quá trình xơ gan xảy ra nhanh hơn.

Trong toàn quá trình điều trị, bệnh nhân cần được đo tải lượng virút liên tục và định kỳ; trường hợp tải lượng virút có chiều hướng giảm dần, sau đó lại tăng mạnh ở đợt kiểm tra tiếp, thì nguy cơ cao tình trạng chủng virút viêm gan B kháng thuốc. Lúc này cần thay đổi phác đồ điều trị, theo dõi chặt chẽ bệnh nhân của các bác sĩ chuyên khoa gan - mật./.

Nguyên Khải