PHÒNG CHỐNG THỪA CÂN, BÉO PHÌ Ở TRẺ EM

PHÒNG CHỐNG THỪA CÂN, BÉO PHÌ Ở TRẺ EM

Theo kết quả nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, đối với khu vực thành thị, tỷ lệ trẻ học sinh tiểu học thừa cân béo phì là 41,9%; đối với học sinh THCS là 30,5% và học sinh THPT là 13,5%. Ở khu vực nông thôn, tỷ lệ trẻ học sinh tiểu học thừa cân béo phì là 17,8%; đối với học sinh THCS là 11,2% và học sinh THPT là 6,2%.

PGS.TS Trương Tuyết Mai - Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết, học sinh chiếm 1/4 dân số cả nước; để cải thiện tầm vóc, thể lực của người Việt Nam cần phải triển khai hiệu quả các can thiệp về sức khỏe học đường đặc biệt là dinh dưỡng học đường đóng vai trò vô cùng quan trọng. Kết quả nghiên cứu cho thấy đối với tỷ lệ thấp còi, ở khu vực thành thị học sinh tiểu học là 3,9%; đối với học sinh THCS là 3,8% và học sinh THPT là 8,6%. Ở khu vực nông thôn, tỷ lệ học sinh tiểu học thấp còi là 10,7%; đối với học sinh THCS là 20,1% và học sinh THPT là 14,9%. Đối với tỷ lệ gầy, còm: Ở khu vực nông thôn, học sinh tiểu học là 8,7%; đối với học sinh THCS là 15,6% và học sinh THPT là 10,3%.

Các tỷ lệ trên cho thấy có sự khác biệt giữa 02 khu vực thành thị và nông thôn. Ở nông thôn phải tăng cường chương trình can thiệp phòng chống suy dinh dưỡng; ở khu vực thành thị cần tăng cường các biện pháp phòng chống thừa cân béo phì. Cần phải có các biện pháp chăm sóc sức khỏe, dinh dưỡng cân đối, hợp lý hơn. Trẻ em rất cần có bữa ăn lành mạnh, cân đối, tạo sân chơi để trẻ vận động, chơi thể thao, đảm bảo giấc ngủ hàng ngày cho trẻ. Kết quả nghiên cứu trên được thực hiện trong thời gian 12 tháng, hơn 5.000 học sinh từ 7-17 tuổi ở 75 trường học tại TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Thái Nguyên, Nghệ An và Sóc Trăng.

Chúng ta biết rằng vi chất dinh dưỡng như vitamin A, sắt, folate, kẽm, Iốt..nếu thiếu sẽ gây ra hậu quả lâu dài, nặng nề nhưng để phát hiện tình trạng thiếu các vi chất là rất khó, có tên gọi khác “nạn đói tiềm ẩn”. Thiếu vi chất dinh dưỡng ảnh hưởng lớn đến sự phát triển cả về thể chất, trí tuệ và tầm vóc. Riêng thiếu sắt và Iốt làm giảm chỉ số thông minh (IQ) ở trẻ em từ 10-15 tuổi.

Một nghiên cứu của Viện nghiên cứu trẻ em ở Australia cho biết, béo phì sớm ở trẻ em có thể gieo hạt cho các bệnh tim mạch sau này. Nghiên cứu được thực hiện hơn 1.800 trẻ em được kiểm tra cân nặng, chiều cao 2 năm/lần. Ở tuổi 11-12, đánh giá huyết áp, sức khỏe mạch máu, cholesterol, đường máu. Kết quả cho thấy có bằng chứng các động mạch cứng hơn, niêm mạc động mạch dày lên ở những trẻ béo phì, thừa cân khi mới chập chững biết đi, điều này sẽ gia tăng nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa sau này cho trẻ. Nghiên cứu cho thấy cần quan tâm nhiều hơn nữa chỉ số khối cơ thể (BMI) của trẻ ngay thời thơ ấu từ đó ngăn ngừa béo phì, thừa cân cho trẻ qua đó phòng tránh nguy cơ mắc bệnh tim mạch ở tuổi vị thành niên và người trưởng thành.

Các chuyên gia dinh dưỡng cũng lưu ý, ở những trẻ bụ bẫm vẫn có thể bị còi xương. Còi xương là bệnh loạn dưỡng xương do thiếu vitamin D hoặc do rối loạn chuyển hóa vitamin D trong cơ thể khiến xương của trẻ chậm phát triển hơn so với bình thường. Ở trẻ còi xương thể bụ bẫm, mặc dù nhìn bên ngoài cân nặng của trẻ có vẻ dư thừa, bé bụ bẫm nhưng lại thiếu hụt vitamin D, canxi, do chế độ dinh dưỡng của trẻ không đủ chất, thiếu vitamin D, canxi.. Ngoài ra ở trẻ thừa cân, nhu cầu canxi, phospho, vitamin D thường cao hơn so với trẻ bình thường vì để chống đỡ cơ thể mập mạp bộ xương cần bổ sung dinh dưỡng phù hợp, hợp lý. Nếu chế độ ăn không cân đối, ví dụ quá mặn hay quá nhiều chất đạm sẽ làm đào thải vitamin D qua nước tiểu. Ở những trẻ không được bú mẹ đầy đủ cũng dễ bị còi xương. Đối với những trẻ ăn dặm quá sớm, hệ tiêu hóa bị ảnh hưởng cũng gây tình trạng rối loạn chuyển hóa, ức chế hấp thụ canxi làm cho tình trạng thiếu canxi trở nên nặng hơn. Trẻ còi xương thể bụ dễ mắc nhiễm khuẩn như viêm phổi, tiêu chảy, suy dinh dưỡng; về lâu dài trẻ có thể bị bệnh xơ cứng khớp, thoái hóa khớp, gù vẹo cột sống, thay đổi dáng đi, ảnh hưởng khung chậu đối với trẻ gái.

Những biện pháp phòng chống thừa cân, béo phì ở trẻ dưới 2 tuổi là cần cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu; không cho trẻ ăn nhiều quá, thể tích mỗi bữa phải phù hợp với số tháng tuổi. Cháo, bột cần có mức năng lượng thấp, không cho thêm thực phẩm béo vào bát bột, cháo như bơ, fomat, sữa giàu béo..

Các chuyên gia khuyến cáo hạn chế các loại bánh, kẹo, đường mật, kem, sữa đặc có đường; không dự trữ các thức ăn giàu năng lượng trong nhà, không nên cho trẻ uống nước ngọt có ga; không nên cho trẻ ăn vào lúc tối, trước khi đi ngủ; tăng cường hoạt động thể lực cho trẻ; tạo niềm thích thú cho trẻ đối với hoạt động thể thao; hướng dẫn trẻ làm các công việc nhà, hạn chế ngồi xem ti vi, chơi game; không bắt trẻ học quá nhiều, tạo điều kiện giúp trẻ vui đùa, chạy nhảy, năng động trong cuộc sống./.

Anh Huy