TĂNG CƯỜNG XÉT NGHIỆM HIV ĐA DẠNG, THÚC ĐẨY TÌM CA NHIỄM MỚI

TĂNG CƯỜNG XÉT NGHIỆM HIV ĐA DẠNG, THÚC ĐẨY TÌM CA NHIỄM MỚI

Dự án Quỹ Toàn cầu phòng chống HIV/AIDS giai đoạn 2018-2020 có 04 mục tiêu, trong đó mục tiêu quan trọng là mở rộng chẩn đoán sớm thông qua các hình thức xét nghiệm HIV tại cơ sở xét nghiệm, xét nghiệm HIV tại cộng đồng cho các nhóm quần thể đích và bạn tình của người nhiễm HIV.

Theo Ths Võ Hải Sơn - Trưởng phòng Giám sát và Xét nghiệm HIV, mục tiêu chung của công tác phòng chống HIV là đẩy mạnh các hoạt động phòng chống HIV/AIDS để giảm số người mới nhiễm HIV và tử vong liên quan AIDS, chấm dứt dịch AIDS tại Việt Nam vào năm 2030, giảm tối đa tác động của dịch HIV/AIDS lên sự phát triển kinh tế - xã hội. Mục tiêu cụ thể của hoạt động tư vấn xét nghiệm HIV là mở rộng và đa dạng hóa các loại hình tư vấn xét nghiệm HIV, đẩy mạnh xét nghiệm HIV dựa vào cộng đồng, tự xét nghiệm, tỷ lệ người nhiễm HIV trong cộng đồng biết tình trạng HIV của mình đạt 95% vào năm 2030; giám sát chặt chẽ tình hình diễn biến dịch HIV/AIDS ở các nhóm nguy cơ cao.

Ths Sơn cho biết chỉ tiêu phải thực hiện bao gồm: Một là số người nhiễm HIV được phát hiện mới đạt mức dưới 1000 trường hợp /năm vào năm 2030. Hai là tỷ lệ người nhiễm HIV trong cộng đồng biết tình trạng HIV của mình đạt 90% vào năm 2025 và 95% vào năm 2030. Ba là tỷ lệ người có hành vi nguy cơ cao lây nhiễm HIV được xét nghiệm HIV hàng năm đạt 70% vào năm 2025 và 80% vào năm 2030.

Để thực hiện được mục tiêu, chỉ tiêu nêu trên, giải pháp cần thực hiện là đa dạng hóa dịch vụ, đa dạng hóa mô hình và ứng dụng các kỹ thuật mới. Dịch vụ xét nghiệm HIV cần triển khai rộng rãi tại cơ sở y tế, tại cộng đồng, hoạt động tự xét nghiệm với mô hình đa dạng đối với từng nhóm nghiện chính ma túy, nhóm quan hệ tình dục đồng giới, nhóm người chuyển giới, nhóm bạn tình, bạn chích của người nhiễm; cần ứng dụng các xét nghiệm nhiễm HIV mới, xét nghiệm nhiễm HIV cấp; xét nghiệm dịch miệng. Chiến lược là các phòng xét nghiệm khẳng định HIV cần được mở rộng tại tuyến huyện, miền núi, vùng sâu vùng xa; chuyển gửi kết quả khẳng định không quá 24 giờ; thường xuyên cập nhật các phương cách xét nghiệm; công tác xét nghiệm được đảm bảo chất lượng; duy trì các phòng xét nghiệm tham chiếu, kiểm định phòng xét nghiệm; hỗ trợ kỹ thuật. Một công tác rất quan trọng mà BS Sơn lưu ý là giám sát dịch HIV/AIDS; qua tổng hợp số liệu giúp xây dựng chính sách, kế hoạch chương trình; đánh giá hiệu quả chương trình; thiết lập hệ thống giám sát, theo dõi quá trình từ xét nghiệm cho đến điều trị; lập bản đồ, xây dựng hệ thống thông tin; các tỉnh, thành phố phải ước tính và dự báo dịch HIV tốt cho địa phương mình. Các tỉnh, thành phố cần quan tâm ứng dụng công nghệ thông tin qua quản lý hệ thống thông tin, tích hợp các phần mềm; đồng bộ hóa dữ liệu với các bệnh viện; cơ sở dữ liệu tập trung cần có cảnh báo sớm, kiểm soát, đáp ứng y tế công cộng; quản lý được toàn bộ người nhiễm HIV; phát triển tốt, chuẩn hóa công nghệ thông tin về trao đổi dữ liệu với hệ thống y tế, hệ thống dữ liệu dân cư và bảo hiểm y tế.

Hiện nay trong toàn quốc có 1345 cơ sở xét nghiệm sàng lọc HIV; xét nghiệm HIV dựa vào cộng đồng triển khai tại 33 tỉnh, thành phố; hoạt động tự xét nghiệm được thực hiện tại 11 tỉnh, thành phố. Toàn quốc có 162 phòng xét nghiệm khẳng định HIV, trong đó có 70 phòng xét nghiệm khẳng định tuyến huyện; công tác xét nghiệm phát hiện nhiễm mới đã được triển khai tại 11 tỉnh, thành phố; hàng năm số trường hợp xét nghiệm HIV trong toàn quốc khoảng 3 triệu lượt, phát hiện gần 10.000 trường hợp nhiễm HIV.

Đối với công tác giám sát, đánh giá, Ths Sơn cho biết cần phải tăng cường giám sát phát hiện ca bệnh, giám sát trọng điểm HIV, giám sát hành vi lây nhiêm HIV; thực hiện ước tính các quần thể nguy cơ cao đối với nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới, nhóm nghiện chích ma túy, nhóm phụ nữ bán dâm. Thực hiện tốt ước tính và dự báo dịch HIV/AIDS ở cấp quốc gia; đánh giá chiến lược quốc gia, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin liên quan xét nghiệm, điều trị ARV và điều trị Methadone.

Về tìm ca nhiễm mới, đây là trường hợp được xét nghiệm khẳng định HIV(+); ca này chưa được quản lý trong hệ thống danh sách của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật; không có đủ 03 thông tin là họ tên, giới tính, năm sinh trùng với các thông tin trong phần mềm quản lý HIV info (trong trường hợp ca nhiễm mới có chứng minh người dân /hộ khẩu không thuộc địa bàn tỉnh) gửi Cục Phòng chống HIV/AIDS.

Chỉ tiêu của Quỹ Toàn cầu hỗ trợ phòng chống HIV/AIDS đặt ra trong năm 2020, số tư nhân được làm xét nghiệm HIV và biết kết quả trong toàn quốc là hơn 43.000 trường hợp; số người nghiện chích ma túy tiếp cận được gói dịch vụ dự phòng lây nhiễm HIV là 19.000 người, trong đó số người nghiện chích ma túy được làm xét nghiệm HIV và biết kết quả là 116.459 người; đối với nhóm phụ nữ bán dâm là 31.069 người và nhóm MSM là 24.796 người được làm xét nghiệm và biết được kết quả ./.

Anh Duy