ĐO HUYẾT ÁP ĐỂ BIẾT MÌNH CÓ BỊ TĂNG HUYẾT ÁP HAY KHÔNG

ĐO HUYẾT ÁP ĐỂ BIẾT MÌNH CÓ BỊ TĂNG HUYẾT ÁP HAY KHÔNG

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới, trung bình cứ 4 nam giới trưởng thành có 01 người bị tăng huyết áp; ở nữ giới trưởng thành tỷ lệ này là 1/5. Về những bệnh nhân tăng huyết áp đang điều trị, cứ 05 người có 01 người không được kiểm soát tốt huyết áp.

Đối với đái tháo đường, cứ 11 người có 1 người mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2. Ước tính có khoảng 422 triệu người trưởng thành trên thế giới mắc bệnh đái tháo đường.

Tại Việt Nam, điều tra năm 2015 (điều tra STEPS) cho thấy có khoảng 12,5 triệu người mắc bệnh tăng huyết áp; 2,5 triệu người mắc bệnh đái tháo đường. Đối với rối loạn tâm thần có khoảng 13,5 triệu người. Như vậy tổng cộng có khoảng 32 triệu người Việt Nam, chiếm khoảng 33% dân số mắc các bệnh không lây nhiễm phổ biến. Nếu một xã có 8.000 dân, số người mắc bệnh tăng huyết áp từ 18 tuổi trở lên là 18,9% sẽ có khoảng 1.000 người; số người mắc bệnh đái tháo đường (4,1% dân số) là khoảng 240 người.

Theo các chuyên gia bệnh tim mạch, tăng huyết áp là nguyên nhân dẫn tới hàng năm có khoảng 91.000 trường hợp tử vong, tức là cứ 5 trường hợp tử vong có 01 trường hợp liên quan đến tăng huyết áp. Còn trong 04 người trưởng thành có 01 người tăng huyết áp và 50% trường hợp tăng huyết áp tại Việt Nam chưa được phát hiện; 1/3 trường hợp tăng huyết áp không được điều trị; 86,4% trường hợp mắc bệnh tăng huyết áp chưa được quản lý tốt.

Đối với bệnh đái tháo đường, kết quả điều tra STEPS cho thấy, tỷ lệ mắc bệnh đái tháo đường của người trưởng thành ở Việt Nam là trong 100 người có 04 người mắc bệnh đái tháo đường (4,1%); đối với tỷ lệ mắc tiền đái tháo đường là 3,6%.

Như vậy có thể thấy, đối với tăng huyết áp, tỷ lệ không phát hiện được là 56,9%; tỷ lệ phát hiện được là 43,1%; tỷ lệ bệnh nhân được quản lý là 13,6%. Đối với bệnh đái tháo đường, tỷ lệ không phát hiện ra được là 68,9%; tỷ lệ phát hiện được là 31,1%; tỷ lệ bệnh nhân được quản lý là 28,9%.

Nghiên cứu STEPS cũng cho kết quả thực trạng yếu tố nguy cơ hành vi của bệnh không lây nhiễm tại Việt Nam là hút thuốc lá ở người trưởng thành nam giới là 45,3%, uống rượu bia là 77,3%; uống rượu bia đến mức nguy hại là 44,2%; tỷ lệ nam giới ăn ít rau, trái cây là 63,1%; ở nữ giới tỷ lệ này là 51,4%. Đối với hoạt động thể lực thiếu thời gian dưới 150 phút/tuần ở nam giới tỷ lệ này là 20,2%; ở nữ giới tỷ lệ này là 35,7%. Về tiêu thụ muối hàng ngày vượt mức quy định, ăn mặn ở nam giới là 10,5 gam muối/người/ngày; ở nữ giới là 8,3 gam muối/người/ngày. Từ các yếu tố nguy cơ đó, có 4,1% người trưởng thành tăng đường máu, 15,6% người dân thừa cân, béo phì và 30,2% người dân tăng cholesterol máu toàn phần.

Đối với thực trạng quản lý tăng huyết áp tại tuyến bệnh viện tỉnh đạt tỷ lệ 27%, tuyến bệnh viện huyện đạt tỷ lệ 33,6%, tuyến trạm y tế xã đạt tỷ lệ 19%. Đối với quản lý đái tháo đường tại tuyến bệnh viện tỉnh đạt tỷ lệ 35,4%, tuyến bệnh viện huyện đạt tỷ lệ 38,5% và tuyến trạm y tế xã chỉ đạt tỷ lệ 6,2%.

Điều tra năm 2010 cho thấy, tỷ lệ người mắc bệnh không lây nhiễm đến khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế là 71,6%; năm 2012 báo cáo cho thấy cứ 10 người tử vong có hơn 7 người là do bệnh không lây nhiễm, chiếm tỷ lệ 73%; trong đó số trường hợp tử vong ở người dưới 70 tuổi chiếm tỷ lệ 43%. Theo tính toán vào năm 2010, tại Việt Nam số năm sống mất đi do tử vong sớm bởi các bệnh không lây nhiễm là 56,1%, gánh nặng bệnh tật (DALY) do bệnh không lây nhiễm là 66,3%.

Chúng ta biết rằng, tăng huyết áp khi huyết áp tối đa và huyết áp tối thiểu ≥140/90 mmHg hoặc huyết áp tối đa ≥140/90 mmHg hoặc huyết áp tối thiểu ≥90 mmHg. Về các yếu tố nguy cơ của tăng huyết áp ở người từ 40 tuổi trở lên, các chuyên gia tim mạch cho rằng đó là thói quen ăn mặn, uống nhiều rượu bia, hút thuốc lá, người thường xuyên căng thẳng lo âu quá mức, người ít vận động thể lực hoặc ít tập thể dục; trong gia đình có người mắc bệnh tăng huyết áp, người có các yếu tố về rối loạn chuyển hóa như đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, người thừa cân béo phì.

Do tăng huyết áp thường không có triệu chứng hoặc có triệu chứng mơ hồ nên trên thế giới rất nhiều người bị tăng huyết áp trong nhiều năm nhưng không biết cho đến khi khám bệnh hoặc đã bị các biến chứng nguy hiểm rồi mới biết mình bị tăng huyết áp. Các triệu chứng để nhận biết bị tăng huyết áp như đau đầu, chóng mặt, mất thăng bằng, mắt mờ, một bên mặt bị méo, yếu tay, yếu chân, nói năng rối loạn ngôn ngữ. Cách duy nhất để biết mình bị tăng huyết áp là đo huyết áp. Các chuyên gia lưu ý phải đo huyết áp cho đúng theo hướng dẫn, người đo, người được đo phải tuân thủ theo đúng quy định, kỹ thuật khi đo huyết áp. Tăng huyết áp nếu không được điều trị sẽ gây ra biến chứng giảm thị lực mắt gây mù lòa, tổn thương mạch máu, đột quỵ, tai biến mạch máu não, suy tim, nhồi máu cơ tim, suy thận. Đó là những tổn thương gọi là tổn thương cơ quan đích do người bệnh không được điều trị và kiểm soát tốt huyết áp, gây ra những biến chứng nguy hiểm thậm chí tử vong.

Để phòng chống, dự phòng, kiểm soát tăng huyết áp cần ăn giảm muối dưới 5 gam/ngày; hạn chế uống rượu bia; không hút thuốc lá; tránh lo âu, căng thẳng quá mức; kiểm soát cân nặng, giảm vòng eo dưới 80cm đối với nữ, dưới 90cm đối với nam. Người tăng huyết áp phải uống thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ, đúng liều, đúng lượng và đúng thời gian./.

Thanh Tùng