TƯ VẤN TẠO ĐỘNG LỰC GIÚP PHÒNG NGỪA NGUY CƠ TIM MẠCH

TƯ VẤN TẠO ĐỘNG LỰC GIÚP PHÒNG NGỪA NGUY CƠ TIM MẠCH

Theo các chuyên gia tim mạch, tư vấn thay đổi hành vi là một phương pháp hiệu quả hỗ trợ cá nhân thực hiện lối sống lành mạnh.

Cán bộ y tế, cộng tác viên thực hiện công tác chuyên môn cần thực hiện tốt chiến lược nhận thức thay đổi hành vi, ví dụ tư vấn tạo động lực thay đổi lối sống. Để tư vấn thành công cần có nhiều chuyên viên cơ sở y tế tham gia như điều dưỡng, chuyên viên dinh dưỡng, bác sĩ tâm lý. Đối với người có nguy cơ tim mạch rất cao cần áp dụng can thiệp đa phương thức, giáo dục lối sống lành mạnh, hoạt động thể chất, kiểm soát căng thẳng và tư vấn các yếu tố nguy cơ tâm lý xã hội.

Lối sống của mỗi người thường dựa trên khuôn mẫu hành vi đã có từ trước, các khuôn mẫu hành vi này bị chi phối nhiều từ môi trường, xã hội có thể là rào cản cho cá nhân khi thực hiện hành vi mới có lợi cho sức khỏe. Bên cạnh đó những lời khuyên phức tạp, khó hiểu của nhân viên y tế, người thân sẽ thêm khó khăn cho cá nhân đó. Để thay đổi hành vi một người, cần có sự tương tác thân thiện, tích cực, nắm được những suy nghĩ, lo lắng, kiến thức, kinh nghiệm và hoàn cảnh của người đó. Thực hiện tư vấn cho từng cá nhân là nền tảng để tạo động lực thúc đẩy thay đổi hành vi. Việc đưa ra quyết định thay đổi hành vi cần thảo luận với người bệnh, vợ, chồng và gia đình của người bệnh.

Để có hiệu quả trong tư vấn cần thực hiện 8 nguyên tắc sau:

1. Dành đủ thời gian với từng cá nhân để tạo mối quan hệ thân thiện (chỉ thêm vài phút cũng có thể tạo ra sự khác biệt).

2. Cần quan tâm đến nhận thức của mỗi cá nhân về bệnh và những yếu tố nguy cơ gây bệnh của bản thân họ.

3. Khuyến khích mỗi các nhân thể hiện mối quan tâm, sự lo lắng của họ, đánh giá khả năng tự tạo động lực để thay đổi hành vi cũng như khả năng thành công của việc thay đổi hành vi.

4. Trao đổi riêng với từng cá nhân để họ tự bày tỏ vấn đề của mình và ủng hộ mọi cải thiện trong lối sống của họ.

5. Đặt câu hỏi cho mỗi cá nhân để kiểm tra xem họ hiểu được lời khuyên hay chưa và có cần sự hỗ trợ thêm không để giúp họ tuân thủ.

6. Mọi người cần hiểu việc mình thay đổi thói quen là suốt đời, thay đổi dần dần từng bước một sẽ bền vững hơn là những thay đổi nhanh chóng.

7. Có thể có nhiều người cần được hỗ trợ trong thời gian dài, do vậy việc tư vấn và hỗ trợ cần được lặp đi lặp lại để khuyến khích và duy trì thay đổi lối sống.

8. Cần đảm bảo chắc chắn tất cả cán bộ y tế đều cung cấp thông tin chính xác, phù hợp.

Cán bộ tư vấn cần đánh giá kiến thức của mỗi cá nhân về việc thay đổi hành vi (suy nghĩ, thái độ, niềm tin); đánh giá điều kiện môi trường, các yếu tố liên quan đến thay đổi hành vi; xây dựng chiến lược thay đổi hành vi cho mỗi cá nhân. Thực hiện phỏng vấn tạo động lực sẽ giúp đối tượng tăng động lực, sự tự chủ của mỗi cá nhân trong thay đổi hành vi. Thất bại của những cố gắng thay đổi hành vi trước đây cũng có thể là yếu tố ảnh hưởng đến khả năng thay đổi hành vi của cá nhân đó.

Các chuyên gia lưu ý, cần giúp mỗi cá nhân thiết lập các mục tiêu cụ thể giúp họ tự theo dõi thay đổi hành vi mà họ lựa chọn, thay đổi dần từng bước nhỏ, liên tục là chìa khóa để đạt được thay đổi hành vi dài hạn.

Cán bộ y tế cần thực hiện tốt 10 bước chiến lược hỗ trợ thay đổi hành vi cho người dân, cụ thể:

1. Tạo mối quan hệ thân thiện trong quá trình tư vấn.
2. Tư vấn cho tất cả các cá nhân có nguy cơ hoặc đã có biểu hiện bệnh.
3. Hỗ trợ để mỗi cá nhân hiểu được mối liên quan giữa hành vi với sức khỏe của họ.
4. Giúp các cá nhân đánh giá các rào cản đối với sự thay đổi hành vi.
5. Có được các cam kết từ các cá nhân về việc thay đổi hành vi của họ.
6. Kết hợp nhiều chiến lược, gồm cả việc củng cố năng lực của từng cá nhân trong việc thay đổi hành vi.
7. Các cá nhân cần tham gia trong việc xác định các yếu tố nguy cơ của họ, lựa chọn các yếu tố nguy cơ nào cần được thay đổi.
8. Lên kế hoạch thay đổi hành vi.
9. Phối hợp hỗ trợ nhân viên y tế thuộc lĩnh vực khác khi cần thiết.
10. Theo dõi tiến trình thay đổi hành vi của mỗi cá nhân qua các kênh khác nhau (điện thoại, Zalo, thư…).

Có những bằng chứng cho thấy, các can thiệp sâu và lâu dài sẽ giúp duy trì lâu dài việc thay đổi hành vi cũng như cải thiện tiên lượng. Những người có tình trạng kinh tế thấp, người già, nữ giới có thể có kế hoạch riêng, phù hợp để đáp ứng nhu cầu riêng của họ về thông tin và cảm xúc. Nếu áp dụng được can thiệp gồm nhiều ngành, lĩnh vực như bác sĩ, điều dưỡng, nhà tâm lý, chuyên gia dinh dưỡng, phục hồi chức năng tim mạch, y học thể thao… hỗ trợ cho người bệnh sẽ càng giúp tối ưu hóa các nỗ lực phòng ngừa cho người bệnh./.

Hồng Hoa