PHÁT HIỆN SỚM UNG THƯ VÚ

PHÁT HIỆN SỚM UNG THƯ VÚ

Chụp nhũ ảnh (mammography) là kỹ thuật sử dụng tia X-quang để sàng lọc ung thư vú và các vấn đề khác.

Các bác sĩ X-quang sử dụng hệ thống BI-RADS để phân loại kết quả chụp nhũ ảnh theo điểm số từ 0 đến 5. Kết quả 0 là thông tin chưa đủ kết luận; 1-không có gì bất thường; 2-phát hiện u nang lành tính. Tiếp tục kiểm tra định kỳ; 3-phát hiện bất thường nhưng chưa chắc là ung thư, cần chụp nhũ ảnh trong vòng 6 tháng tiếp theo; 4-phát hiện có yếu tố nguy cơ của bệnh ung thư, bác sĩ có thể thực hiện sinh thiết để xác định; 5-phát hiện nguy cơ cao xảy ra ung thư, bệnh nhân cần phải sinh thiết để xác định.

Theo các chuyên gia ung thư, những yếu tố nguy cơ đối với phụ nữ liên quan ung thư vú gồm: Tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư vú, ung thư buồng trứng hoặc các loại ung thư di truyền khác; Đột biến gen BRCA1 và BRCA2; điều trị bệnh lý ở ngực bằng liệu pháp bức xạ khi còn trẻ; đã từng có kết quả sinh thiết vú cho thấy có nguy cơ cao. Phụ nữ không có các yếu tố nguy cơ trên được xem là có nguy cơ trung bình mắc bệnh ung thư vú; nên chụp nhũ ảnh sàng lọc ung thư vú mỗi 1-2 năm/lần; kể từ lúc 40 tuổi và không quá 50 tuổi. Xét nghiệm sàng lọc thực hiện định kỳ ít nhất đến năm 75 tuổi.

Bác sĩ chuyên khoa sẽ khám vú lâm sàng, kiểm tra hai bên ngực về kích thước, hình dạng, nếp nhăn, chỗ trũng hoặc độ đỏ của da. Bác sĩ khuyến cáo chị em phụ nữ cần chú ý ghi nhớ tình trạng bình thường của bộ ngực, phát hiện kịp thời những thay đổi xảy ra. Gần 50% ung thư vú ở phụ nữ ngoài 50 tuổi là do tự phát hiện ra; đối với phụ nữ dưới 50 tuổi tỷ lệ này hơn 70% phụ nữ tự phát hiện ra bệnh ung thư vú của mình.

Ung thư vú là dạng u vú ác tính. Đa số các trường hợp ung thư vú bắt đầu từ các ống dẫn sữa, một phần nhỏ phát hiện ở túi sữa hoặc các tiểu thùy. Nếu không phát hiện, điều trị kịp thời ung thư vú có thể di căn vào xương, các bộ phận khác. Các dấu hiệu của bệnh ung thư vú là đau vùng ngực, thay đổi vùng da, sưng hoặc nổi hạch, đau lưng, đau vai hoặc gáy. Đối với đau vùng ngực cảm giác đau âm ỉ, không có quy luật rõ ràng, đau nóng rát liên tục hoặc ngày càng đau nhiều nên đi khám sớm.

Ở một số phụ nữ thay vì đau ngực thường có cảm giác đau lưng hoặc vai gáy. Cơn đau thường ở phía lưng trên hoặc giữa 2 bả vai, làm nhầm với việc giãn dây chằng hoặc các bệnh liên quan trực tiếp đến cột sống.

Nếu ung thư vú phát hiện giai đoạn sớm, 80% bệnh nhân được chữa khỏi hoàn toàn. Ung thư vú được chia 4 giai đoạn. Ở giai đoạn đầu các tế bào ung thư vú được phát hiện trong các ống dẫn sữa; gọi là ung thư vú không xâm lấn (ung thư vú tại chỗ). Điều trị thường chỉ cần cắt bỏ khối u, sử dụng thêm phương pháp xạ trị. Ở giai đoạn 1A và 1B cũng được gọi là giai đoạn phát hiện bệnh sớm. Ở giai đoạn 1A, khối u kích thước nhỏ dưới 2 cm, hạch bạch huyết chưa bị ảnh hưởng. Giai đoạn 1B khối u ở vú và tìm thấy khối u ở hạch bạch huyết nách.

Vừa qua các kết quả nghiên cứu đã đăng trên tạp chí Jama Network cho thấy tầm soát ung thư vú bằng xét nghiệm bộ gen không chọn lọc mang lại hiệu quả tốt. Việc tầm soát nên thực hiện cho tất cả phụ nữ gồm xét nghiệm BRCA1/BRCA2/PALB2. Kết quả nghiên cứu cho thấy xét nghiệm bộ gen đã giúp phòng ngừa 2.101 trường hợp bị ung thư vú và buồng trứng, ngăn được 633 trường hợp tử vong tại Anh quốc.

Chúng ta biết rằng, gen BRCA1 và BRCA2 (breast cancer susceptibility gene) là những gen sản xuất protein ức chế ung thư. Những protein này giúp sửa chữa hư hỏng AND, đóng vai trò bảo đảm sự ổn định vật liệu di truyền của tế bào. Khi gen bị đột biến, sản phẩm protein không được tạo ra hoặc hoạt động không hiệu quả khiến đột biến AND có thể không được sửa chữa đúng cách dẫn đến các tế bào biến đổi di truyền, tạo cơ hội hình thành và phát triển ung thư. Tuy nhiên, không phải ai bị đột biến gen BRCA1 và BRCA2 cũng đều bị ung thư vú. Các bác sĩ khuyến cáo những phụ nữ cần cân nhắc lựa chọn phương pháp cắt bỏ tuyến vú là: có đột biến gen BRCA1 và BRCA2, những thành viên bà ngoại, mẹ, dì, chị em gái có tiền sử bị ung thư trước 50 tuổi; bản thân được chẩn đoán ung thư biểu mô tiểu thùy tại chỗ và gia đình có nhiều người mắc bệnh này; đã từng xạ trị vào vùng ngực trước 30 tuổi; Có hoặc từng có ung thư ở một bên vú. Bác sĩ chuyên khoa sẽ tư vấn về xét nghiệm, phương pháp điều trị cho từng trường hợp cụ thể.

Đức Bảo