Triển khai đáp ứng y tế công cộng với chùm lây nhiễm HIV

Triển khai đáp ứng y tế công cộng với chùm lây nhiễm HIV

Các chuyên gia phòng chống HIV/AIDS rất quan tâm đến công tác cải thiện chất lượng liên tục (CQI) thông qua việc theo dõi số liệu, hỗ trợ kỹ thuật, đảm bảo tiếp cận các dịch vụ tốt cho những người nhiễm HIV nhất là trong thời kỳ COVID-19.

Hiện nay chương trình HIV/AIDS trung ương chỉ hỗ trợ kỹ thuật, công tác điều trị người nhiễm HIV đang dần chuyển sang chương trình BHYT như điều trị thuốc ARV, xét nghiệm tải lượng vi rút, xét nghiệm CD4. Một số nội dung rất được quan tâm là thúc đẩy việc điều trị thuốc ARV cho người nhiễm trong ngày, điều này được thí điểm từ tháng 12/2017 và mục tiêu đạt được từ năm 2021 là 70% bệnh nhân được điều trị trong ngày ở toàn bộ các cơ sở khám, điều trị người nhiễm HIV. Để có được thành công đó phải có sự tham gia của tất cả các nhóm, từ xét nghiệm đến khám chữa bệnh, sự đồng thuận của chuỗi dịch vụ, thống nhất quy trình chung, vai trò của từng cá nhân, đảm bảo tiếp cận dễ dàng với kết quả xét nghiệm khẳng định.

Năm 2018 bắt đầu có hướng dẫn quốc gia về cấp thuốc ARV nhiều tháng cùng với điều trị ARV trong ngày. Đến tháng 3/2020, Cục Phòng chống HIV/AIDS – Bộ Y tế đã có hướng dẫn việc cấp thuốc nhiều tháng cho toàn bộ bệnh nhân HIV và các bệnh khác trong tình hình dịch COVID-19. Mục tiêu đặt ra hiện nay là 75% bệnh nhân đủ tiêu chuẩn được nhận thuốc 3 tháng và thời điểm cấp ARV là 6 tháng.

Công tác xét nghiệm tải lượng vi rút luôn được quan tâm, đánh giá hiệu quả điều trị HIV cho người bệnh HIV. Do vậy, các đơn vị cần phải xác định những bệnh nhân không được thực hiện xét nghiệm tải lượng vi rút là những ai; ví dụ cần có những thông tin trong 12 tháng qua là bệnh nhân không có thông tin hành vi nguy cơ, độ tuổi, giới tính của bệnh nhân, qua đó tập trung vào công tác tư vấn, tìm hiểu những nguyên nhân khác để bệnh nhân không đi xét nghiệm tải lượng vi rút, bên cạnh đó giải quyết các vấn đề liên quan của phòng xét nghiệm như sinh phẩm, thực hành của cán bộ y tế, tình hình dịch COVID-19.

Tại TP Hà Nội vừa qua đã thí điểm thực hiện quy trình triển khai tin nhắn nhắc người bệnh, những bệnh nhân có xét nghiệm tải lượng trên 200 bản sao cần quay lại phòng khám. Đây là 1 phương pháp cần được nhân rộng cho các tỉnh, thành phố khác.

Đối với công tác quản lý các bệnh đồng mắc của người nhiễm HIV như bệnh tăng huyết áp, bệnh đái tháo đường, rối loạn mỡ máu; các yếu tố nguy cơ như hút thuốc lá, sử dụng rượu, bia, thừa cân, ở những nhóm tuổi từ 40 trở lên. Để thực hiện những nội dung này cũng có xây dựng quy trình sàng lọc và quản lý bệnh đồng mắc, triển khai thí điểm rút kinh nghiệm để mở rộng toàn quốc.

Đối với công tác phòng chống HIV cho nhóm vị thành niên và thanh niên, cần có những đánh giá tìm hiểu nhu cầu, khoảng trống, đa dạng các kênh truyền thông phù hợp với nhóm tuổi, cần cấp thuốc nhiều tháng và tối ưu hóa phác đồ đối với những bệnh nhân HIV ở độ tuổi trẻ này. Các đồng đẳng viên cần tiếp cận các bạn trẻ để giáo dục, truyền thông sức khỏe, hỗ trợ tâm lý tuân thủ điều trị ARV, ứng dụng các công cụ, hệ thống khám bệnh từ xa để tiếp cận với nhóm trẻ. Cán bộ hệ thống HIV tuyến tỉnh cần phải duy trì kiểm soát dịch HIV tại tỉnh, tiếp nhận các chuyển giao kỹ thuật, đề xuất nhu cầu, lên kế hoạch triển khai đáp ứng y tế công cộng đối với chùm ca nhiễm.

Nâng cao năng lực kỹ thuật đối với giám sát và đánh giá, phân tích, cảnh báo; triển khai các hoạt động hỗ trợ kỹ thuật, thu thập thông tin, mở rộng thực hành tốt; tăng cường hỗ trợ kỹ thuật cho các tuyến huyện, xã; điều phối cộng đồng, xác định những lỗ hỏng hoặc nhu cầu để thực hiện hỗ trợ kịp thời. Mục đích của hỗ trợ kỹ thuật là cải thiện chất lượng chương trình, hỗ trợ thực hiện những thực hành tốt, sáng kiến mới, mô hình cải cách dịch vụ mới. Tuyến trung ương sẽ hỗ trợ các tỉnh trong một khoảng thời gian cụ thể dựa trên số liệu, chỉ hỗ trợ kỹ thuật không hỗ trợ ngân sách cung cấp dịch vụ, phân biệt rõ hoạt động đáp ứng y tế công cộng với chùm ca nhiễm HIV.

Ngày 11/11/2022, Cục Phòng chống HIV/AIDS có Quyết định số 247/QĐ-AIDS ban hành hướng dẫn tạm thời về triển khai đáp ứng y tế công cộng với chùm lây nhiễm HIV.

Theo các chuyên gia, đáp ứng y tế công cộng là chuỗi các hoạt động can thiệp nhằm kịp thời ngăn chặn sự lây nhiễm HIV trong nhóm đối tượng đang gia tăng lây nhiễm hoặc tại một khu vực địa lý cụ thể được xác định có chùm lây nhiễm trong một thời gian nhất định.

Theo báo cáo của Cục Phòng chống HIV/AIDS, năm 2022, cả nước phát hiện được hơn 11.000 trường hợp nhiễm HIV. Tỷ lệ nhiễm HIV trong các nhóm nguy cơ cao đã giảm đáng kể, tỷ lệ chung trong cộng đồng được kiểm soát ở mức dưới 0,3%. Tuy nhiên, điều lo ngại là tỷ lệ nhiễm HIV gia tăng nhiều ở một số tỉnh phía Nam, nhất là nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới, năm 2014 là 6,7%, năm 2017 tăng 12,2%, năm 2020 là 13,3%. Một số tỉnh tỷ lệ MSM chiếm đến 50-70% tổng số ca nhiễm HIV mới.

Bộ Y tế đã ban hành Kế hoạch số 05/KH-BCSD ngày 18/1/2022 thực hiện Chỉ thị số 07-CT/TW ngày 6/7/2021 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường lãnh đạo công tác phòng chống HIV/AIDS và tiến tới chấm dứt dịch bệnh AIDS tại Việt Nam trước năm 2030.

Hiện nay Cục Phòng chống HIV/AIDS đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và giám sát dịch, hệ thống HIV-INFO phiên bản 4.0, phần mềm HMED quản lý điều trị và cung ứng thuốc./.

Tường Huân