Nghiên cứu, xây dựng các mô hình ứng phó với biến đổi khí hậu của ngành Y tế

Nghiên cứu, xây dựng các mô hình ứng phó với biến đổi khí hậu của ngành Y tế

Theo đánh giá của Bộ Y tế, biến đổi khí hậu, thiên tai cùng với phát triển kinh tế đã tạo ra những tác động kép đến nhiều vùng, địa phương trên cả nước gây hạn hán, xâm nhập mặn, lũ lụt, sạt lở đất, ô nhiễm môi trường, thiếu nước sinh hoạt ảnh hưởng đến hệ thống y tế và sức khỏe người dân.

Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, đến cuối thế kỷ 21, nhiệt độ có thể tăng thêm từ 4 độ C đến 4,5 độ C theo kịch bản ở mức cao nhất, mức độ vừa có thể tăng thêm từ 2 độ C đến 2,2 độ C.

Các nghiên cứu của Việt Nam công bố, khi nhiệt độ tăng sẽ góp phần gia tăng nguy cơ mắc sốt xuất huyết, tiêu chảy, tay chân miệng, tăng tỉ lệ nhập viện ở người già và trẻ em.

Cụ thể, khi nhiệt độ tăng 1 độ C, tăng 3,4 – 4,6% số trẻ em nhập viện, tăng 7-11% nguy cơ mắc sốt xuất huyết, tăng 5,6% nguy cơ mắc bệnh tay chân miệng và 1,5% số ca tiêu chảy. Vào những ngày có sóng nhiệt, tỉ lệ người già nhập viện do bệnh tim mạch tăng 13%.

Thay đổi các điều kiện khí hậu như độ ẩm, lượng mưa, nhiệt độ có nguy cơ làm gia tăng các dịch bệnh truyền nhiễm và các bệnh sốt xuất huyết, sốt rét, cúm A/H5N1, H1N1, bệnh Zika, có thể có thêm nhiều bệnh mới do tác động của biến đổi khí hậu.

Ngày 24/12/2018, Bộ Y tế đã ban hành Quyết định số 7562/QĐ-BYT phê duyệt kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu của ngành Y tế giai đoạn 2019-2030 và tầm nhìn đến năm 2050. Kế hoạch này tập trung vào các lĩnh vực chủ yếu là sức khỏe môi trường và cộng đồng, phòng chống dịch bệnh, khám chữa bệnh, trang thiết bị và công trình y tế, phòng chống thiên tai thảm họa, an toàn thực phẩm, dinh dưỡng.

Chỉ tiêu kế hoạch đề ra là tất cả các tỉnh, thàng phố ban hành kế hoạch ứng phó với biến đổi khí hậu của ngành Y tế tỉnh hoặc nội dung ứng phó với biến đổi khí hậu được đưa vào kế hoạch phát triển kinh tế xã hội của địa phương hoặc đưa và kế hoạch 5 năm, kế hoạch hàng năm của ngành Y tế tuyến tỉnh.

100% cán bộ y tế được truyền thông, tập huấn về ứng phó với biến đổi khí hậu của ngành Y tế; các tỉnh tổ chức hoạt động truyền thông, giáo dục về biến đổi khí hậu và sức khỏe cho cộng đồng; đối với những cơ sở y tế xây mới có áp dụng các giải pháp nhằm ứng phó với các tác động của biến đổi khí hậu; 70% Trạm y tế xã tại các địa bàn dễ bị ảnh hưởng do tác động của biến đổi khí hậu có đủ năng lực và cơ sở vật chất đảm bảo đáp ứng một cách có hiệu quả đối với các tình huống thiên tai và thời tiết cực đoan.

Về nhiệm vụ, giải pháp, Bộ Y tế đặt ra hàng đầu là xây dựng, thực hiện các chính sách, tổ chức quản lý tốt công tác quy hoạch, xây dựng mạng lưới y tế, các chính sách sử dụng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo nhằm bảo vệ môi trường, giảm phát thải khí nhà kính tại các cơ sở y tế, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin để xây dựng hệ thống dự báo, cảnh báo sớm các tác động của biến đổi khí hậu đến sức khỏe.

Xây dựng các hoạt động truyền thông về biến đổi khí hậu của ngành Y tế, xây dựng tài liệu cho cán bộ y tế, sinh viên các trường Đại học Y Dược và Môi trường về biến đổi khí hậu và sức khỏe, tổ chức tập huấn cán bộ trong và ngoài ngành Y tế tăng năng lực ứng phó với biến đổi khí hậu.

Xây dựng, nhân rộng mô hình ứng phó, giảm thiểu ảnh hưởng bất lợi của biến đổi khí hậu, ưu tiên cho những khu vực dễ bị ảnh hưởng do tác động của biến đổi khí hậu. Các mô hình như mô hình truyền thông cung cấp nội dung, giải pháp, chia sẻ kinh nghiệm ứng phó với biến đổi khí hậu cho cán bộ y tế và cộng đồng, mô hình cộng đồng ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu, các hiện tượng bão, lũ lụt, hạn hán, xâm nhập mặn, nắng nóng.

Mô hình tổ chức y tế đáp ứng yêu cầu chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng trong điều kiện biến đổi khí hậu; mô hình cấp cứu đáp ứng với thiên tai, thảm họa, tai nạn, chấn thương, dịch bệnh; mô hình quản lý, giám sát dịch, bệnh liên quan đến thay đổi của các yếu tố thời tiết và khí hậu; mô hình vệ sinh môi trường và nước sạch thích ứng với biến đổi khí hậu cho cộng đồng và cơ sở y tế; mô hình ứng dụng công nghệ thân thiện môi trường, công nghệ tái tạo và sử dụng năng lượng sạch tại cơ sở y tế.

Về nghiên cứu khoa học, triển khai nghiên cứu, đánh giá mức độ ảnh hưởng của biến đổi khí hậu tới ngành Y tế, năng lực ứng phó; nghiên cứu bằng chứng về tác động của biến đổi khí hậu tới sức khỏe cộng đồng, các bệnh do nhiệt độ, sóng nhiệt, các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa, hô hấp, dinh dưỡng, an toàn thực phẩm, các bệnh do côn trùng, ký sinh trùng và bệnh mới nổi liên quan đến biến đổi khí hậu.

Nghiên cứu các mô hình, giải pháp thu dung, điều trị bệnh nhân trong trường hợp gia tăng dịch, bệnh liên quan đến biến đổi khí hậu. Nghiên cứu các giải pháp công nghệ, trang thiết bị, phương tiện quản lý, kiểm soát dịch bệnh trong điều kiện biến đổi khí hậu, nhất là sau thiên tai, lũ lụt, hạn hán.

Nghiên cứu các giải pháp công nghệ, ứng dụng công nghệ xanh, sử dụng năng lượng sạch để giảm phát thải nhà kính trong các cơ sở y tế.

Bộ Y tế sẽ xây dựng thí điểm mô hình hệ thống cơ sở dữ liệu giám sát, dự báo, cảnh báo sớm các tác động của biến đổi khí hậu đến sức khỏe./.

Hoa Đăng