Xét nghiệm HIV tại nhà: sự kỳ thị không còn là rào cản

Xét nghiệm HIV tại nhà: sự kỳ thị không còn là rào cản

Kỳ thị luôn là một trong những rào cản lớn nhất trong công cuộc phòng, chống HIV/AIDS. Nó khiến nhiều người chần chừ không dám đi xét nghiệm HIV, không dám nói về nguy cơ, và không dám tiếp cận dịch vụ y tế – ngay cả khi họ thực sự cần được bảo vệ.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây, một thay đổi âm thầm nhưng đầy ý nghĩa đang diễn ra: ngày càng có nhiều người lựa chọn xét nghiệm HIV tại nhà. Đây không chỉ là bước tiến về công tác y tế mà còn là sự chuyển biến tích cực trong nhận thức cộng đồng.

Xét nghiệm HIV tại nhà thông qua hình thức đăng ký online, nhận kit test miễn phí qua đường bưu điện, thực hiện trong không gian riêng tư – tất cả đều đang làm cho việc “test HIV” trở nên nhẹ nhàng, chủ động và cá nhân hơn bao giờ hết. Không còn ánh mắt dò xét trong phòng chờ tại các cơ sở y tế. Không còn những câu hỏi riêng tư gây khó xử. Không còn cảm giác phải “giấu đi” một việc đơn giản là kiểm tra sức khỏe của chính mình.

Thực tế cho thấy, khi việc xét nghiệm HIV trở nên dễ tiếp cận hơn, thuận tiện hơn, và đặc biệt là bảo mật hơn, thì số người sẵn sàng thực hiện đã tăng lên rõ rệt. Họ không cần lý do quá lớn. Chỉ đơn giản là muốn biết. Họ không còn lo sợ bị đánh giá. Vì không ai biết họ đang làm gì ngoài chính họ. Và khi ngày càng nhiều người bắt đầu test HIV như một phần bình thường trong việc chăm sóc sức khỏe, thì cái nhìn của xã hội cũng bắt đầu thay đổi.

Trước đây, ai đi xét nghiệm HIV thường bị gán với hình ảnh “nguy cơ”, “có vấn đề”, hoặc “không đứng đắn”. Nhưng khi xét nghiệm HIV không còn gắn với cơ sở y tế, không còn nằm trong khuôn khổ phải gặp bác sĩ, phải trình bày lý do, thì nó dần trở thành một hành động phổ thông – ai cũng có thể làm, và ai cũng nên làm. Và càng nhiều người xét nghiệm, thì định kiến càng yếu đi. Cũng giống như cách chúng ta từng ngại nói đến tâm lý, nhưng giờ đã quen thuộc với việc đi gặp chuyên gia tư vấn sức khỏe tinh thần – hành động chủ động luôn là yếu tố làm thay đổi cách xã hội nhìn nhận vấn đề.

Khi một bạn trẻ quyết định test HIV tại nhà, không ai hay biết. Nhưng hành động đó tạo ra một sự dịch chuyển – một lời khẳng định âm thầm rằng: “Tôi có quyền biết và không việc gì phải xấu hổ khi chăm sóc chính mình.” Khi nhiều người cùng làm điều đó, xét nghiệm HIV không còn là điều xa lạ. Nó không còn là "việc của người khác", mà trở thành điều bình thường, đúng đắn và cần thiết.

Sự lan tỏa đó không chỉ giúp cá nhân có kết quả rõ ràng, mà còn mang lại lợi ích cộng đồng. Phát hiện sớm giúp điều trị kịp thời, ngăn chặn lây truyền, và hơn hết là giúp người sống với HIV được nhìn nhận một cách đúng đắn hơn. Họ không phải là "ai đó" khác biệt, mà là một phần của cộng đồng, có quyền sống khỏe, sống tích cực và được tôn trọng.

Xét nghiệm HIV tại nhà là một bước đi thông minh của y tế hiện đại – không chỉ để tăng số lượng người được kiểm tra, mà để dần dần xóa đi bóng ma của sự kỳ thị. Mỗi hành động test HIV là một bước tiến – không chỉ với cá nhân, mà với cả xã hội. Đó là cách chúng ta góp phần xây dựng một môi trường nơi không ai phải lo sợ vì muốn biết sự thật về sức khỏe của mình. Một nơi mà “test HIV” không bị nhìn bằng ánh mắt kỳ thị, mà được xem như hành động của sự hiểu biết, trách nhiệm.

BS. Nguyễn Quốc Huy

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Khánh Hòa