Cần phát triển mô hình chăm sóc sức tâm thần dựa vào cộng đồng
Cần phát triển mô hình chăm sóc sức tâm thần dựa vào cộng đồng
Từ năm 1998, Tổ chức Y tế Thế giới đã định nghĩa “Sức khỏe là trạng thái thoải mái toàn diện về thể chất, tinh thần và xã hội và không phải chỉ bao gồm tình trạng không có bệnh hay thương tật”.
Sức khỏe tinh thần được thể hiện qua khả năng ứng phó linh hoạt với những trải nghiệm trong cuộc sống, duy trì trạng thái cân bằng giữa cá nhân với môi trường xung quanh và với các mối quan hệ xã hội.
Về mặt tâm lý, người có tinh thần lành mạnh có khả năng nhận diện và vượt qua những xung đột nội tâm, kiểm soát tốt cảm xúc tiêu cực để duy trì lối sống tích cực, lạc quan. Họ có khả năng tự điều chỉnh, sống hòa hợp với người khác, giữ được cân bằng giữa lý trí và cảm xúc, giải quyết vấn đề hiệu quả và có lòng tự trọng cao. Người có sức khỏe cảm xúc tốt được thể hiện ở khả năng ứng phó với căng thẳng, biểu lộ cảm xúc phù hợp, không gây tổn hại cho bản thân và người khác, đồng thời giữ được thái độ tích cực trong công việc và cuộc sống.
Tại Hội nghị Nâng cao năng lực công tác bảo vệ sức khỏe tâm thần cộng đồng do Bệnh viện Tâm thần Trung ương 2 tổ chức tại Khánh Hòa tháng 10/2025, ThsBs Tô Xuân Lân - Bệnh viện Tâm thần Trung ương 2 nhấn mạnh: nhiệm vụ trọng tâm của công tác chăm sóc sức khỏe cộng đồng là tạo điều kiện tốt nhất để người dân có cuộc sống khỏe mạnh, cả về thể chất lẫn tinh thần. Các chuyên gia sức khỏe tâm thần cần phối hợp với đội ngũ bác sĩ và nhân viên y tế ở tuyến cơ sở để nâng cao hiệu quả chăm sóc. Mô hình chăm sóc sức khỏe ban đầu cần đưa các chuyên gia sức khỏe tâm thần vào hệ thống y tế cơ sở và trường học, thông qua các hoạt động giáo dục, tư vấn, sàng lọc và can thiệp sớm.
ThsBs.Tô Xuân Lân cho biết, hầu hết các rối loạn tâm thần đều bắt đầu bằng những dấu hiệu tiền triệu hoặc suy giảm chức năng trước khi khởi phát rõ rệt. Vì vậy, nếu được phát hiện và can thiệp sớm sẽ có hiệu quả tốt, nhất là thanh thiếu niên, người lớn có biểu hiện tiền lâm sàng hoặc đã có suy giảm chức năng.
Một thực tế đáng chú ý là nguồn nhân lực chuyên khoa tâm thần hiện đang thiếu hụt, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa. Trong khi đó, trẻ em lại có nhu cầu chăm sóc sức khỏe tâm thần khác với người lớn, và biểu hiện bệnh cũng khác nhau tùy theo nền văn hóa vùng miền. Do đó, việc xây dựng các chương trình can thiệp cần phù hợp với đặc thù địa phương.
Hiện nay phục hồi chức năng tâm thần không chỉ dừng lại ở điều trị bằng thuốc mà còn bao gồm các phương pháp hỗ trợ quản lý triệu chứng, tận dụng hiệu quả năng lực sẵn có của người bệnh, hướng tới phục hồi toàn diện. Việc chăm sóc đòi hỏi sự phối hợp đa ngành giữa bác sĩ tâm thần, chuyên gia phục hồi chức năng và các chuyên ngành khác.
Đối với trẻ em mắc rối loạn cảm xúc – hành vi nặng, cách tiếp cận truyền thống thường là tách khỏi gia đình để điều trị tập trung. Tuy nhiên, theo ThS.BS Tô Xuân Lân, những năm gần đây đã có nhiều phương pháp phục hồi chức năng tại cộng đồng, giúp trẻ thích nghi và hòa nhập tốt hơn. Để triển khai hiệu quả công tác chăm sóc sức khỏe tâm thần cộng đồng, cần xây dựng chiến lược, thiết kế mô hình khoa học, xác định mục tiêu rõ ràng, triển khai thí điểm, sau đó mở rộng và duy trì bền vững dựa trên thực tế địa phương.
Bác sĩ chuyên khoa tâm thần không làm việc độc lập mà đóng vai trò hạt nhân trong nhóm đa ngành, cung cấp dịch vụ ở nhiều cấp độ. Đồng thời, họ có nhiệm vụ lồng ghép chăm sóc sức khỏe tâm thần vào hệ thống y tế chung, triển khai các can thiệp tâm lý – xã hội lâu dài tại cộng đồng. Sự phối hợp chặt chẽ này giúp nâng cao hiệu quả, hợp lý hóa nguồn lực và tiết kiệm chi phí, góp phần bảo vệ và nâng cao sức khỏe cộng đồng một cách toàn diện.
Hoa Đăng
Tin tức liên quan
- Đang truy cập2043
- Hôm nay15118
- Tháng hiện tại161340
- Năm hiện tại2646439
- Tổng lượt truy cập12344569
- Xem tiếp >>
